de allereerste monsterbrouwerij
Een verloren gewaande biergeschiedenis
Leuven staat wereldwijd bekend als een bierstad, maar helaas is veel van haar rijke bierverleden verloren gegaan. La Vignette is een treffend voorbeeld hiervan.
Het exacte oprichtingsjaar van deze brouwerij heeft enige verwarring veroorzaakt, door tegenstrijdige informatie. In 1931 vierde La Vignette haar 100-jarig bestaan, waardoor we kunnen concluderen dat de plannen voor de brouwerij in 1831 werden gesmeed. Wat wel zeker is, is dat Renier Hambrouck in 1835 in de voormalige abdij van Onze-Lieve-Vrouwe-ten-Wijngaard aan de Mechelsestraat een brouwerij oprichtte, die onder de deskundige leiding stond van meesterbrouwer Georges Lacambre. Dit markeerde de geboorte van de eerste moderne stoombrouwerij van België, die als model diende voor tal van andere brouwerijen.
Het complex besloeg het gebied tussen de Mechelsestraat, Penitentienenstraat en Fonteinstraat en werd destijds "brasserie monstre" genoemd vanwege zijn omvang. Brouwerij Artois (nu AB-InBev) bestond toen natuurlijk ook al, maar was aanzienlijk kleiner en opereerde vanuit Den Hoorn.
Voor 1850 ging Hambrouck een fusie aan met een mouterij en verwelkomde Martin Jean Vanderhaert, de schoonbroer, in het bedrijf. Op dat moment kreeg de brouwerij de naam La Vignette, eenvoudigweg verwijzend naar de Franse naam van het voormalige klooster op die locatie, Het Wijngaardje. De schoonvader van de ondernemers was Michel Thielens, een voormalig burgemeester van Leuven.
Samen zetten Hambrouck en Vanderhaert de brouwerij voort en produceerden ze verschillende bieren, waaronder Leuvens witbier, Peeterman, Munich, Bock en Orge. In 1937 werd La Vignette, na enkele overnames, overgenomen door Brouwerij Artois (nu AB-InBev) en vervaagde de geschiedenis van de brouwerij. Het is een voorbeeld van hoe de ene monsterbrouwerij de andere heeft overgenomen.
Toch herinneren enkele gebouwen in Leuven ons nog steeds aan deze geschiedenis. Aan het Martelarenplein is de naam en/of het oude logo nog duidelijk zichtbaar op enkele horecagelegenheden (brasserie La Royale, frietcafé l'Etoile d'Or en brasserie La Vignette). Het indrukwekkende Brouwershuis (waar nu Burger King is gevestigd) aan het Rector De Somersplein was een schenking van de brouwerij aan de stad Leuven. Verschillende andere horecagelegenheden maakten ooit deel uit van La Vignette, waaronder Notre Dame (Grote Markt), De Fiere Margriet (Margarethaplein), Kaminsky (Léon Schreursvest) en Oratoriënhof (Mechelsestraat). Van de brouwerij zelf blijft echter niet veel meer over dan het toegangsgebouw en het proeflokaal (nu Brasserie Absolut), beide gelegen aan de Mechelsestraat.
Het belang van de vergeten brouwerij werd mooi in beeld gebracht in de historische documentaire Leuven Bierstad.
De man die de Belgen leerde brouwen
Hierboven noemde ik al de naam Georges Lacambre. Tussen 1837 en 1840 stond deze Franse burgerlijk ingenieur aan het roer van de brouwerij en drukte een enorme stempel op de bierwereld. Zijn boek Traité complet de la fabrication de bières et de la distillation des grains, uitgebracht in 1851, groeide uit tot een standaardwerk voor tal van brouwers. Leuk bierweetje: Pedro Rodenbach, medeoprichter van de gelijknamige brouwerij in Roeselare, was getuige bij Lacambre's huwelijk.
Roel Mulder heeft een uitgebreid naslagwerk samengesteld over het leven van deze excentrieke Fransman.
Een eerbetoon aan de vergeten brouwerij
-
De ontdekking van het vergeten bierverhaal inspireerde meteen tot een kunstzinnig project. Het idee ontstond om een muurschildering te creëren als ode aan brouwerij La Vignette.
Deze mural maakte deel uit van een buurtproject 'Kom Op Voor Je Wijk,' dat gefinancierd werd door de stad Leuven. Samen met handlettering-artieste Geertrui Storms heb ik de creatie en uitvoering van dit kunstwerk verzorgd.
Je kunt deze prachtige muurschildering bewonderen op de kruising van La Vignette en de Fonteinstraat. Ze werd tot leven gebracht tijdens de zomer van 2019.
Etikett*, het Leuvens witbier
-
Tijdens Kevin's onderzoek naar La Vignette, stuitte hij per toeval op het originele witbierrecept van deze vergeten brouwerij uit 1851, dat was opgetekend door meesterbrouwer Georges Lacambre. Eind 2019 bracht Kevin dit bier weer tot leven onder de naam ‘La Vignette’.
In maart 2021 echter registreerde een bekende bierbrouwer (kwaadwillig) onze merknaam, iets wat we pas eind 2022 ontdekten. Na overweging van een mogelijke overname, besloten we echter om het bier in eigen handen te houden. Begin 2024 brachten we het bier opnieuw uit, ditmaal onder de naam Etikett*.
TV-kok Jeroen Meus kookte met mijn hobbybier
Mijn hobbybier passeerde in primetime op Vlaanderens bekendste keukenaanrecht: een eer die we delen met bieren zoals Omer, Tripel Karmeliet, Cornet en Rodenbach Grand Cru.
Contact
Heb je informatie over de oude brouwerij La Vignette?
Heb je interesse in een wandeling door Leuven: van La Vignette tot Etikett*?
Of een degustatie van het Etikett* witbier?
Of zit je met een vraag?